/خبرنگار: زهرا حریری/ به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت که تا همین چند ماه پیش چندان میلی به بورسی شدن خودرو نداشت، اما سرانجام تغییر موضع داد. با اعلام موافقت وزارت صمت و اعلام رسمی مدیرعامل بورس‌کالای ایران در نهایت اواخر مردادماه عرضه خودرو در بورس کالا به طور رسمی کلید زده شد.
و حالا با گذشت بیش از سه ماه چند خودرو داخلی اعم از تولیدات بخش خصوصی و دولتی در بورس کالا عرضه شده است؛ اتفاقی که نه تنها رضایت مصرف‌کنندگان را به همراه داشته است بلکه توانسته تولیدکنندگان را نیز راضی نگه دارد.
با پذیرش و عرضه بخشی از تولیدات کم تیراژ خودروسازان در بورس کالا، به نظر می رسد نویت به خودروهای پرتیراژ رسیده است. بر این اساس اخیرا مدیر نظارت بر بورس اعلام کرده که «این اتفاق به صورت تدریجی رخ خواهد داد و پس از عرضه خودروهای کم تیراژ، بورس کالا با شیب ملایم به سمت خودروهای پرتیراژ حرکت خواهد کرد».
اما با عرضه تدریجی خودروهای پرتیراژ در بورس کالا، بازار خودرو به کدام سو رفته و جریان قیمت ها چه مسیری را طی خواهد کرد؟ آیا عرضه خودرو های پرتیراژ در بورس کالا نتیجه مثبت داده و قیمت واقعی خودروها در بازار کشف خواهد شد؟
تاثیر بورسی شدن خودروهای پرتیراژ در جریان قیمتی بازار
به نظر می رسد پس از عرضه خودرو در بورس کالا که با هدف شفاف‌سازی در فرآیند قیمت‌گذاری و کاهش فاصله قیمتی خودرو بین بازار و کارخانه صورت گرفته، بازار خودرو از شرایط دونرخی بودن خارج و به بازاری سه‌نرخی تبدیل شده است. به باور برخی کارشناسان و به رغم رضایت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان از عرضه خودرو در بورس کالا، مادامی که دولت یک روش جایگزین برای قیمت‌گذاری دستوری اجرا کند، پدیده چندنرخی شدن آن کالا ادامه‌دار خواهد بود.
با این حال برخی کارشناسان اگر چه بورس کالا را به دلیل تبعیت از سازو کار بازار، بهترین وسیله در شرایط کنونی مطرح و این روش را راهکاری برای جلوگیری از زیان خودروسازان می دانند اما با این حال معتقدند از آن‌جا که میزان تقاضا متناسب با میزان عرضه نیست، اگر خودروهای پرتیراژ و پرتقاضا وارد بورس کالا شوند، احتمالا افزایش قیمت قابل‌توجهی پیدا خواهند کرد.
این چالش از نگاه آنها می‌تواند بخش بزرگی از هرم تقاضا را از خرید خودرو محروم کند. بنابراین عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا می‌تواند به عنوان تیغ دولبه عمل کرده و به رغم حل مشکل قدیمی زیان خودروسازان، بخش مهمی از متقاضیان این بازار را متضرر کند.
بورس کالا یک گام به جریان آزادسازی قیمت خودرو
در این زمینه سعید مدنی مدیرعامل اسبق سایپا در گفت و گو با خبرنگار پرشین خودرو، با اشاره به هر گونه احتمال در خصوص تاثیر عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا، تاکید کرد: ممکن است با عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا، قیمت کاهش یابد و دولت با مشاهده آن، دست از قیمت‌گذاری دستوری بردارد.
وی گفت: اگر چه عرضه خودرو در بورس کالا منجر به شفافیت بیشتر قیمت می شود و با تغییر جریان فروش از مسیر قرعه کشی و بخت آزمایی، عملا دست دلالان و سودجویان که از این بازار سود کلانی به جیب می زنند قطع می شود اما با این حال معتقدم که تنها مساله‌ای که می‌تواند تمام مشکلات صنعت و بازار خودرو را برطرف کند، آزادسازی قیمت است.
وی افزود: اجرای طرح عرضه خودرو در بورس کالا گر چه با هدف کاهش فاصله قیمت خودرو در بازار و کارخانه صورت گرفت اما به نظر می‌رسد دولت به دلیل ترس از آزادسازی قیمت‌ها دست به اجرای چنین طرحی زد تا قیمت واقعی خودروها کشف شود.
این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: با آزادسازی قیمت‌گذاری دستوری، عرضه و تقاضا متعادل می‌شود و خریداران صرفا برای کسب حاشیه سود محصولات بی‌کیفیت خودروسازان را نمی‌خرند. ضمن اینکه خودروساز نیز در چنین شرایطی مجبور به ارتقای کیفت می‌شود یا قیمت خودرو را کاهش خواهد داد.
مدنی گفت: البته هنوز خودروهای پرتیراژ خودروسازان در بورس کالا عرضه نشده و نمی‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت‌گذاری دستوری حذف می‌شود یا خیر.
اظهارات این مدیر اسبق خودروسازی در حالی است که برخی از کارشناسان بر این باورند با عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا اگر چه مشکل قدیمی زیان خودروسازان حل می شود اما از آن‌جا که میزان تقاضا متناسب با میزان عرضه نیست، اگر خودروهای پرتیراژ و پرتقاضا وارد بورس کالا شوند، احتمالا افزایش قیمت قابل‌توجهی پیدا خواهند کرد و شاهد پدیده چندنرخی شدن خودرو ها خواهیم بود اتفاقی که از نگاه آنها با سه نرخی شدن برخی از خودروها در بازار رخ داده است.
علت جریان چند نرخی شدن قیمت خودرو
با این وجود مدیرعامل اسبق سایپا در خصوص چند نرخی شدن قیمت خودروها با ورود به بورس کالا معتقد است که چند نرخی‌شدن یک کالا علاوه بر اینکه بر رانت در بازار دامن می زند بلکه باعث می شود در حاشیه بازار نیز افراد سودجو برای منفعت شخصی خود از این رانت سوء‌استفاده کنند.
به گفته مدنی بنابراین تا زمانی که دولت یک روش جایگزین برای قیمت‌گذاری دستوری اجرا می کند، پدیده چندنرخی شدن ادامه‌دار خواهد بود. موضوعی که هم اکنون چه در بورس کالا و چه در طرح‌های فروش خودروسازان و تقاضای کاذب وجود دارد.
با این حال کارشناسان بازار خودرو معتقدند برای حل تناقضات موجود و کنترل تاثیر عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس و احتمال افزایش قیمت خودرو، دولت باید تا عملی شدن واردات خودرو در این مورد دست نگه دارد و زمانی که واردات خودرو آزاد شد دولت می‌تواند بخشی از تقاضای بازار را به خود جذب کرده و از افزایش قیمت خودرو در بورس کالا جلوگیری کند.
نظر شما