به گزارش «پرشین خودرو»، براساس بخشنامه بیمه ‌مركزی كه در سال گذشته به تمام شركت‌های بیمه ابلاغ شده است، هیچ یك از بیمه گذاران اجازه فروش اجباری بیمه شخص ثالث را ندارند. اما در این میان شركت‌های خودرو ساز با اجباری كردن بیمه نامه‌های اتومبیل‌های خود مشكلاتی را برای مردم و شركت‌های بیمه به وجود آورده‌اند. این امر تا جایی پیش رفته است كه شركت‌های خودرو ساز با انحصارگری خود خریداران را ملزم به خرید بیمه نامه شخص ثالث مربوط به شركت متبوع خود می‌كنند. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد كه بیمه مركزی مدعی است تصمیمات مناسب را برای جلوگیری از بروز این شرایط اتخاذ كرده و تمام مكانیزم‌های نظارتی را در چارچوب وظایف خود انجام داده است اما شركت‌های خودورساز همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می دهند. برای حل مشكل مذكور اعضای كمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی وارد عمل شده و درصدد بررسی این مشكل برآمدند به نحوی كه این كمیسیون مطابق گزارشات و شكایات دریافتی خود از جانب برخی از خریداران (بیمه گذاران) مبنی بر تضییع حقوق قانونی آنها در ارائه اجباری بیمه‌نامه‌های شخص ثالث شركت‌های بیمه پارسیان و بیمه ملت تحقیقات خود را در این خصوص از 15 دی ماه 1387 آغاز كرد. این كمیسیون تعدادی از شركت‌های تولیدكننده خودرو مانند گروه صنعتی ایران‌خودرو و گروه خودروسازی بهمن را متخلف دانسته و بررسی‌های خود را در این چارچوب تكمیل كرد به گونه‌ای كه درطی یك سال تحقیق گزارش كاملی از اقدامات انجام شده خود تهیه كرده و آن را در صحن علنی مجلس به اطلاع نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواهد رساند. فاضل موسوی یكی از نمایندگان كمیسیون اصل 90 در این رابطه به خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری فارس«توانا»، اظهار داشت: كمیسیون اصل 90 با دریافت شكایت‌های متعدد مردم از تخلفات شركت‌های خودروسازی طی یك سال گذشته بررسی‌های لازم را انجام و گزارش كاملی را تهیه كرده است. وی خاطرنشان كرد: پس از قرائت این گزارش در صحن علنی مجلس، آن را به منظور صدور حكم به قوه قضائیه ارسال خواهیم كرد. به گفته وی در این گزارش نام شركت‌های اصلی متخلف نیز بیان شده است كه تصمیم گیری‌نهایی در خصوص آنها به قوه قضائیه محول شده است. آنچه در زیر می‌‌آید متن كامل گزارش كمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی است. مقدمه: شكوائیه‌ای در تاریخ 15/10/1387 در زمینه اجباری بیمه‌نامه‌های شخص ثالث یك شركت بیمه خاص به خریداران خودروهای صفر كیلومتر توسط گروه صنعتی ایران‌خودرو و گروه خودروسازی بهمن و ایجاد نارضایتی و تضییع حقوق قانونی برخی از خریداران (بیمه‌گذار) به این كمیسیون واصل گردیده كه اقدامات كمیسیون به شرح آتی می‌باشد. اقدامات انجام شده: شكوائیه واصله با توجه به مسئولیت‌‌های شركت بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران در قبال شركت‌های بیمه در مورخ 30 خردادماه 1388 به بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران منعكس گردید. رئیس كل بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران نیز با حدود 5 ماه تأخیر در مورخ 20/8/88 ضمن ارسال تصویر نامه شماره 15796 / - 2 – 1 / 88 مورخ 17/8/88 شركت بیمه پارسیان اعلام نمود: «به موجب قانون اصلاح قانون بیمه شخص ثالث مصوب 16/4/87، كلیه دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی مكلفند وسیله نقلیه خود را نزد یكی از شركت‌های بیمه، بیمه شخص ثالث كنند. از سوی دیگر به استناد ماده 2 همان قانون هر یك از شركت‌های بیمه نیز مكلف به انعقاد قرارداد با متقاضیان بیمه مذكور می‌باشند. براین اساس انتخاب بیمه پارسیان به عنوان بیمه‌گر محصولات تولیدی شركت ایران خودرو با انتخاب شركت مذكور انجام می‌گیرد در صورتی كه این شركت می‌تواند هنگام انعقاد قرارداد فروش خودرو نظر خریداران را در مورد شركت بیمه موردنظر استعلام نموده و حسب آن اقدام به تهیه بیمه‌نامه از هریك شركت‌های بیمه نماید.» با توجه به قوانین ذكر شده و نظر حضرت امام(ره) در رساله توضیح‌المسائل (مسئله‌های شماره 2862 و 2863)‌كه اشاره به ایجاب و قبول اختیار در زمینه عقد بیمه دارد، گزارش كمیته اقتصادی، عمرانی و فنی این كمیسیون در جلسه مورخ 22/9/88 اعضاء ثابت كمیسیون مطرح و پس از بحث و بررسی مقرر ‌شد به شركت ایران خودرو اعلام گردد آن شركت حق انتخاب بیمه‌گذار را از مشتریان خود سلب و آنان را موظف به پذیرش قرارداد بیمه با شركت بیمه پارسیان می‌نماید و این عمل سالب اختیارات خریداران بوده و موجه نیست كه مراتب در مومرخ 25/9/88 به آن شركت منعكس گردید. در همین حال بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران نیز طی بخشنامه شماره 4329 / 89 مورخ 11/2/89 به مدیران عامل شركت‌های خودروسازی از جمله گروه صنعتی ایران‌خودرو، گروه بهمن و گروه خودروسازی سایپا اعلام نمود كه " در راستای اعمال وظایف قانونی و با توجه به شكایات رسیده عملكرد آن شركت‌های خودروساز در زمینه ارائه اجباری بیمه‌نامه‌های شخص ثالث یك شركت خاص به خریداران خودروهای صفر كیلومتر، علاوه بر مغایرت با قوانین و مقررات مربوط، موجب نارضایتی بعضی از خریداران (بیمه‌گذاران) خودروهای مذكور گردیده و مسائل و مشكلاتی را برای آنان و زیان‌دیدگان حوادث رانندگی ایجاد نموده است؛ لذا ترتیبی اتخاذ گردد تا هنگام انعقاد قرارداد فروش خودروهای تولیدی آن شركت، نظر هر یك از خریداران در مورد شركت بیمه موردنظر استعلام شده و حسب آن اقدام به تهیه بیمه‌نامه شخص ثالث از هر یك از شركت‌های بیمه شود. " رونوشت بخشنامه فوق به كمیسیون اصل نود، وزارت صنایع، سازمان حمایت از تولید كنندگان و مصرف كنندگان و مدیران عامل بیمه‌های دولتی و خصوصی ابلاغ گردیده است و طی نامه شماره 13161 / 89 مورخ 2/4/89 مراتب توسط بیمه مركزی از شركت‌های مذكور پیگیری شده است. مدیر عامل شركت ایران‌خودرو در جوابیه مورخ 13/2/89 به كمیسیون اعلام نموده كه : اساساً مشتری هیچ‌گونه اجباری در انعقاد قرارداد با ایران‌خودرو نداشته و معمولاً مشتریان پس از بررسی و انجام رایزنی‌های لازم، نسبت به انتخاب شركت خودروساز داخلی و نیز عقد قرارداد خرید اقدام و فی‌الواقع اختیار لازم را جهت تأمین پوشش بیمه ثالث ضمن قرارداد با پرداخت وجه بیمه به خودروساز تفویض می‌ كند و بدیهی است أذن در شی‌ء أذن در لوازم آن نیز محسوب می‌شود. از طرفی براساس نامه شماره 195 مورخ 30/2/89 دادستان محترم عمومی و انقلاب زنجان به عنوان معاون وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی مبنی بر اینكه ارائه بیمه اجباری بیمه‌نامه از یك شركت خاص از سوی شركت‌های تولید كننده خودرو از جمله ایران‌خودرو و سایپا به دلیل عدم وجود نمایندگی مركزی برای پرداخت خسارت‌های جانی در آن شهرستان موجب نارضایتی و افزایش مشكلات متعدد گردیده كه نامه مذكور از سوی معاون نظارت بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 22/3/89 به مدیر عامل شركت سهامی بیمه ملت منعكس گردیده است. با توجه به بخشنامه بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران و جوابیه مدیر عامل شركت ایران خودرو، گزارش مجددی از موضوع تهیه و در جلسه 23/4/89 اعضاء ثابت كمیسیون مطرح شد كه ضمن تأیید تخطی برخی شركت‌های خودروساز از جمله شركت ایران‌خودرو و گروه خودروسازی بهمن از قوانین و مقرارت موضوعه مقرر گردید و پیشنهاد اسامی اعضاء و میزان سهام سهامداران دو شركت بیمه پارسیان و بیمه ملت از بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران استعلام شود. براساس استعلام انجام شده و جوابیه شماره 17078 / 89 مورخ 4/5/89 بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران، مشخص گردید: یكی از سهامداران عمده شركت بیمه پارسیان، شركت گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو وابسته به شركت ایران خودرو (با 11/15 درصد) می‌باشد و 96/18 درصد از سهام شركت بیمه ملت به گروه خودروسازی بهمن تعلق داشته و بخش دیگری از سهام نیز به شركت رایان سایپا، امداد خودرو سایپا و سایپا یدك (از شركت‌های وابسته به شركت خودروسازی سایپا) تعلق دارد. لازم به یادآوری است كه سهام شركت‌های فوق در شركت‌های بیمه به استناد ماده (33) قانون تاسیس بیمه مركزی ایران و بیمه‌گری نمی‌تواند بیش از بیست درصد (20%) كل سهام شركت‌های بیمه باشد. در هر حال در آخرین اظهار نظر رئیس كل محترم شركت بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران طی نامه شماره 34055 / 89 مورخ 15/9/1389 خطاب به مدیر عامل شركت ایران‌خودرو اعلام شده كه انتخاب شركت بیمه حق مالك یا خریدار خودرو بوده و شركت خودروساز به عنوان نماینده خریدار مجاز به تحمیل نظر خود و سلب حق انتخاب خریدار نمی‌باشد و بیمه‌نامه‌های صادره برای مدت یك سال صادر ‌می‌گردد و بنا به ماهیت اجباری بیمه شخص ثالث فسخ بیمه‌نامه‌های صادره مشكلات متعددی را برای بیمه‌گر و بیمه‌گذار ایجاد نموده و به راحتی امكانپذیر نمی‌باشد. علی‌ایحال مراتب در جلسه روز یكشنبه مورخ 28/9/89 عمومی كمیسیون مطرح و پس از بحث و تبادل‌نظر، نظر كمیسیون دراین خصوص به شرح ذیل به اطلاع می‌رسد. نتیجه‌گیری: 1- مشاهده می‌شود اجبار خریداران خودروهای شركت‌های ایران خودرو، سایپا و گروه بهمن به استفاده از بیمه‌های شخص ثالث خودرو بیمه پارسیان و ملت بدلیل سهامدار بودن شركت‌های تولید كننده خودرو در شركتهای بیمه مذكور می‌باشد. 2- از آنجایی كه اقدامات تولید كنندگان خودرو در حدی كه منجر به سلب اختیار برای خریدار در انتخاب شركت بیمه موردنظر آنان می‌گردد نوعی تحمیل بر اراده آزاد اشخاص بوده و چنانچه افاده اكراه نماید مخالف قوانین و مقررات مربوطه از جمله ماده (199) قانون مدنی می‌باشد. به ویژه آنكه در ماده یك قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب 16/4/87 تكلیفی در این خصوص برای تولیدكنندگان خودرو تعیین نگردیده است و اطلاق دارندگان و مالكین مندرج در ماده یاد شده ‌متبادر به ذهن، خریداران و مشتریان را شامل می‌گردد. 3- انتخاب بیمه، حق مالك یا خریدار خودرو بوده و شركت خودروساز به عنوان نماینده خریدار مجاز به تحمیل‌ نظر خود و سلب حق انتخاب خریدار نمی‌باشد. متذكر می‌گردد ماهیت بیمه‌های شخص ثالث، اجباری و یكساله می‌باشد و فسخ این نوع بیمه‌نامه‌ها موجب بروز مشكلاتی برای بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌گردد لذا اخذ نظر مشتری برای انتخاب یك شركت بیمه خاص ضروری است. 4- وزارت صنایع به كلیه خودروسازان ابلاغ نماید كه نسبت به رعایت موارد مطروحه اقدام و نظر مالك (خریداران) را نسبت به انتخاب شركت بیمه‌گذار اخذ نمایند. 5- بیمه مركزی جمهوری اسلامی ایران پیگیریهای خود را تا حصول نتیجه ادامه دهد و برخورد قانونی لازم را اعمال كند.