به گزارش «پرشین خودرو»، طی سال‌های اخیر طرح‌های متعددی به منظور جلوگیری از رشد آلودگی هوا در کشور به خصوص در کلانشهرها مطرح شد و برخی در دستور کار قرار گرفت و برخی نیز در پشت درهای مجلس شورای اسلامی ماند و به تصویب نرسید. خروج خودروهای فرسوده به منظور جلوگیری از تشدید آلودگی هوا در دل طرح‌ جامع کاهش آلودگی هوا آمده است اما آیا این مهم به سرانجام رسید و حرکت در این مسیر رضایت‌بخش بود؟ برای پاسخگویی به این سؤال باید دید که نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده کشور طی سال‌های اخیر با چه روندی همراه بوده است؛ بد نیست در این باره کمی به گذشته برگردیم. به گزارش فارس، طرح خروج خودروهای فرسوده در سال 1377 به تصویب رسیده است ولی عملاً اقدامات جدی در این بخش پس از سال 1385 و با تشکیل ستاد تبصره 13 و پس از آن ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت آغاز شد. به‌طوری‌که تا سال 1390 یک میلیون دستگاه خودروی فرسوده اسقاط و از رده خارج شده است. در ابتدای سال 1390 جشنی برای خروج یک میلیون دستگاه خودروی فرسوده از چرخه حمل‌ونقل برپا شد. جشن خروج یک میلیون دستگاه خودروی فرسوده در کشور با حضور محمد جواد محمدی‌زاده معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، محمد رویانیان رئیس سابق ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت و جمعی از مدیران حوزه حمل و نقل و بانکداری کشور برگزار شد. باید توجه داشت که از سال 85 تا سال 90، یک میلیون دستگاه خودروی فرسوده از چرخه حمل و نقل کشور خارج شده است این در حالی است که از سال 90 تا هم اکنون که حدود نیمی از سال 92 می‌گذرد، فقط 350هزار دستگاه خودروی فرسوده از چرخه حمل‌ونقل کشور خارج شده است، این امر به خوبی بیانگر روند کند نوسازی ناوگان فرسوده کشور است. معاون سابق نوسازی ناوگان ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت با تأکید بر این‌که این طرح ملی به صورت جدی از سال 85 با ایجاد ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت در سطح کشور آغاز شده است، اظهار می‌دارد: کاهش مصرف سوخت، کاهش واردات و قطعات یدکی، افزایش اشتغال، کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و افزایش ضریب ایمنی سفر از مهم‌ترین دستاوردهای این طرح است. امیررضا رجبی می‌افزاید: براساس مطالعات انجام شده یک خودروی فرسوده 22 برابر یک خودروی جدید با استاندارد یورو 3 آلودگی تولید می‌کند. باتوجه به اهمیت خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌و نقل کشور آیا طی سال‌های اخیر نیز شاهد ادامه‌دار بودن روند نوسازی ناوگان فرسوده کشور برای نیل به اهداف عنوان شده بوده‌ایم؟ در این باره کافی است به گفته‌های مسئولان ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت توجه کنیم. سید مجتبی شفیعی، رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت در این خصوص اظهار می‌دارد که افزایش قیمت خودرو از دلایل عمده کندی روند نوسازی ناوگان فرسوده کشور است. وی بیان می‌دارد: خودروسازان کشور می‌توانند در جایگزینی خودروهای فرسوده دخیل باشند اما در این میان تغییر در قیمت خودرو (افزایش قیمت) موجب کند شدن روند اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی این دسته از خودروها شده است به همین جهت جایگزینی خودروهای فرسوده برای مالکان آن با صرفه اقتصادی همراه نیست. شفیعی درباره مذاکره با شرکت‌های خودروساز داخلی به منظور تأمین خودروی جایگزین بیان می‌دارد: باید توجه داشت که افزایش قیمت‌ها یکی از علل کندی روند اسقاط خودروهای فرسوده شده است و مالکین این دسته از خودروها به دلیل افزایش قیمت‌ها رغبتی برای انجام مشارکت در طرح‌های نوسازی ندارند. به گفته وی مذاکره با خودروسازان بی‌نتیجه خواهد بود چرا که پیش از این نیز با این شرکت‌های صنعتی مذاکره شده بود. شفیعی می‌گوید: لازم به یادآوری است که در بحث جایگزینی خودروهای فرسوده در بخش حمل‌ونقل عمومی چنان که شرکت‌های خودروساز همکاری لازم را داشته باشند روند جایگزین در این بخش به مراتب با بهبود قابل ملاحظه‌ای روبرو می‌شود. وی ادامه می‌دهد: در این باره با دیگر شرکت‌های خودروساز (به جز دو شرکت بزرگ خودروساز داخلی) مذاکراتی انجام داده‌ایم که توافقاتی در حد تفاهم‌نامه صورت گرفته است و چنانچه به نتیجه برسد در حوزه نوسازی ناوگان تاکسیرانی خبرهای خوشی خواهیم داشت. به گفته رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل، هم اکنون 30 هزار دستگاه خودروی فرسوده در ناوگان تاکسیرانی کل کشور در انتظار نوسازی هستند اما با توجه به وضعیت بازار خودروسازان همکاری نمی‌کنند. وی یادآور می‌شود: طی توافقات صورت گرفته با دیگر شرکت‌های خودروساز داخلی، مدل‌های جدید خودرو که مونتاژ شده هستند با کیفیت بسیار مناسب در آینده نه چندان دور وارد ناوگان تاکسیرانی کشور می‌شوند. رئیس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور ادامه می‌دهد: در کل کشور تاکنون تعداد 1078 دستگاه کامیون فرسوده جایگزین شده و 50 دستگاه کامیون نیز اسقاط نقدی شده است. وی در خصوص واردات خودروهای دسته دوم سنگین برای نوسازی این ناوگان می‌گوید: این امر می‌تواند مفید واقع شود، در این باره پیشنهادی از سوی کشورهای توسعه یافته دریافت کرده‌ایم که خودروهای سنگین دسته دوم که البته مدل آنها خیلی پایین نیست با قیمت بسیار مناسب برای جایگزینی خودروهای سنگین فرسوده وارد کشور شود. شفیعی با اعلام اینکه در این باره با ممنوعیت قانونی روبرو هستیم، ابراز می دارد: هم‌اکنون در حال پیگیری برای مرتفع شدن محدودیت‌های موجود هستیم. همچنین در این باره سید نوید میرمعینی، سرپرست مدیریت نوسازی ناوگان عمومی و حمل و نقل ضمن اشاره بر توقف نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده کشور، می‌گوید: سال 91 با توجه به افزایش قیمت دلار و قیمت خودرو و همچنین آیین‌نامه‌ای که پلیس راهنمایی و رانندگی مبنی بر دو ایربگ بودن تاکسی‌ها اعلام کرد، جایگزینی تاکسی‌های فرسوده عملا با مشکل مواجه شد. وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر با توجه به اینکه خودروی دو ایربگه و دوگانه‌سوز نداریم که دارای مجوز شورای عالی ترافیک باشد بنابراین با مشکل جایگزینی تاکسی‌های فرسوده مواجهیم که این روند همچنان در سال جدید نیز ادامه دارد. وی بیان می‌دارد: هم‌اکنون حدود 16 هزار دستگاه اتوبوس درون و برون شهری فرسوده داریم. همچنین 66 هزار مینی‌بوس فرسوده نیز وجود دارد که از 1200 مینی‌بوس فرسوده شهر تهران فقط 121 مینی‌بوس را از رده خارج کرده‌ایم. میر معینی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه ظرفیت خودروسازها برای تولید خودروهای سنگین بسیار کم است و قیمت تمام شده آنها نیز بیش از 180 میلیون تومان است، با این شرایط امکان جایگزینی خودروهای جدید وجود ندارد. در ادامه نیز مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران می‌گوید: روند نوسازی تاکسی‌های فرسوده در دو سال گذشته متوقف شده است. میثم مظفر با بیان اینکه از مجموع 80 هزار تاکسی پایتخت بیش از 17 هزار دستگاه فرسوده هستند، می‌افزاید: متأسفانه طی 2 سال گذشته درخصوص نوسازی تاکسی‌ها اقدامی از سوی ستاد مدیریت حمل ونقل و سوخت کشور صورت نگرفته است. مدیر عامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران تصریح می‌کند: به رغم پیگیری‌های زیاد، روند نوسازی تاکسی‌ها همچنان متوقف است و ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور نتوانسته پاسخ لازم را به نیاز تاکسیرانان و شهروندان بدهد. وی می‌گوید: بیش از 17 هزار تاکسی فرسوده پایتخت حتی قادر به دریافت معاینه فنی نیستند و سبب تشدید آلودگی هوا می شوند به همین دلیل عدم نوسازی تاکسی‌ها هم شهروندان و هم رانندگان تاکسی را متضرر کرده است، چنانچه این رانندگان مجبورند بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف تعمیرات خودرو خود کنند. شرایط موجود در کشور از جمله افزایش قیمت خودرو موجب کند شدن و یا حتی توقف روند نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده شده است، اما در این میان ستاد مدیریت حمل‌ و نقل و سوخت کشور بر اساس قانون موظف است شرایط و زیرساخت‌های لازم را برای تحقق این مهم به منظور جلوگیری از تشدید آلودگی هوا، افزایش ایمنی سفر، ایجاد اشتغال در کشور، کاهش تلفات ناشی از سوانح رانندگی و ... ایجاد کند. هم اکنون خودروهای فرسوده در پیچ و خم جاده‌های اسقاط سرگردان هستند و بسیاری از تاکسیرانان و دارندگان این دسته وسایل نقلیه برای تأمین نان شب خانواده‌هایشان بلاتکلیف مانده‌اند.