به گزارش «پرشین خودرو»، وقایع اتفاقیه نوشت: خیلی از کارشناسان درباره این طرح یادداشت‌های زیادی نوشته‌اند اما رضا شکراللهی که پژوهشگر زبان فارسی و ویراستار است از زاویه‌ای دیگر به موضوع اشاره کرده است. او در یادداشتی برای ایسنا نوشته است: «طرح «LEZ» (محدوده کاهش آلاینده‌ها) همه چیزش انگار دردسر است؛ هم طرحی که در دولت تصویب شده و قرار بود مدل اروپایی و جهانی آن در پایتخت اجرا شود، هم طرح فعلی شهرداری که فقط شرط معاینه فنی را به همان طرح زوج و فرد اضافه کرده و به اسم «LEZ» (لزِ وطنی) و به صورت کاملا ضربتی آن را اجرا کرده است.
مخالفان مدل جهانی «LEZ» از آماده‌نبودن زیرساخت‌های اقتصادی و موانع اجتماعی و فرهنگی می‌گویند و مخالفان طرح اجراشده آن را دور‌زدن قانون تلقی می‌کنند و بر بی‌اثر‌بودنش در کاهش آلاینده‌ها تأکید دارند. در این بین، مردم پایتخت هم باید در صف‌های کیلومتری معاینه فنی بایستند یا، زبانم لال، بگردند پی عاملان فروش معاینه فنی تا بتوانند بدون جریمه‌شدن به سراغ «LEZ» بروند. بماند که دردسرهای همین ال‌ئی‌زدِ وطنی آن‌قدر زیاد شد تا عاقبت همین پریروز شکل نیم‌بند آن را هم شروع‌نکرده متوقف کردند، اما دردسر به همین جا ختم نمی‌شود. اصل دردسر مربوط به‌عنوان این طرح می‌شود، یعنی «LEZ».
در این یکی، دو سال اخیر که بحث و جدل درباره این طرح درگرفته، دائما به ما مردم توضیح می‌دهند که «LEZ» سرنام Low Emission Zone است. همان که در توضیح آن تابلو زده‌اند «محدوده کاهش آلاینده‌ها». روزنامه‌ها و دیگر رسانه‌ها هم مانده‌اند که «LEZ» را چطور بنویسند. گاهی همین‌طور به صورت سرواژه انگلیسی می‌نویسند، گاهی می‌نویسند: ال.ای.زد، گاهی می‌نویسند ال.ئی.زد، بعضی هم نقطه‌ها را برمی‌دارند و می‌نویسند ال‌ای‌زد و چند جایی هم آن را به صورت «لِز» دیده‌ایم.
خلاصه آشفته‌بازاری است آشفته‌تر از بحث‌های پیرامونِ خود طرح و نکته اصلی اینجاست که رسانه‌های کمتر رسمی کمی شهامت هم خرج می‌کنند و به عجیب و غریب‌بودن عنوانِ «لِز» در زبان فارسی هم اشاره می‌کنند. مقصودشان همسانی آوایی این سرنام با مخفف واژه‌ای است که برای زنان همجنس‌گرا استفاده می‌شود. می‌بینید که مشکل یکی، دو تا نیست، سه تاست!
حالا اگر به نتیجه‌رسیدن این طرح هزار جور دردسر برای دولت، شهرداری و پلیس دارد، می‌توانیم دست‌کم آشفتگی موجود در نام طرح را سامان ببخشیم. بالاخره از یک جا باید شروع کرد و چه راهی بهتر از سرنام‌سازی در فارسی که بسیار هم رواج داشته و دارد.
عبارتِ توضیحی این طرح «محدوده کاهش آلاینده‌ها»ست. در سرنام‌سازی، جفت‌وجور‌شدن همیشه آسان به دست نمی‌آید، به‌ویژه که در فارسی سرنام‌سازی (مثل ناجا یا برجام) بسیار بیشتر از سرواژه‌سازی (مثل سی‌سی‌یو یا همین «LEZ») کاربرد دارد.
در این مورد خاص، سرنامِ «مکا» (حروف نخست کلمات «محدوده»، «کاهش» و «آلاینده») نه صورتی خوشایند دارد، نه آهنگی خوش اما اگر کلمه «محدوده» را با «ناحیه» عوض کنیم، که واژه درست‌تری هم هست، می‌توان به سرنامِ «نکا» یا «ناکا» رسید، اما «ناکا» هم بی‌مشکل نیست. یک اینکه فرهنگستان زبان آن را برای «ایدز» پیشنهاد داده است. هرچند هنوز در حد پیشنهاد است و کمتر کسی از آن خبر دارد و گویا هنوز به تصویب نرسیده است. مشکلِ دیگرِ آن استفاده ناگزیر کلمه «محدوده» قبل از سرنام، هم در افواه و هم در اعلان‌های رسمی است که توضیح آن می‌شود عبارت خنده‌دارِ «محدوده ناحیه کاهش آلاینده‌ها». با این وصف، «نکا» هم شاید معقول به نظر نرسد.
با توجه به بسته‌بودنِ راه فرار از کلمه «محدوده» که همواره و به‌زور خودش را از این سرنام بیرون نگه می‌دارد، پیشنهاد من این است که در سرنام‌سازی، عبارت «محدوده کم‌آلاینده‌ها» را مبنا قرار دهیم تا به عبارت «محدوده کمال» برسیم. «کمال» (کم+آل) را می‌توان در بافت‌های گوناگون به‌راحتی و به طور کاملا مفهومی به کار برد. ضمن آنکه آنچه قرار است با اجرای این طرح در ناحیه‌ای مشخص از پایتخت رخ بدهد، از رسیدن به کمال مطلوب در وضع هوا هم چندان دور نیست.
طرح «LEZ» را اگر طرح «کمال» ـ یا سرنام دیگری که بهتر از کمال باشد ـ بنامیم، چه با مدل جهانی خواستِ دولت و چه با مدل وطنی از نوع جهادی، ضربتی شهرداری، دست‌کم این حسن را دارد که تکلیف یکی از آشفتگی‌های مربوط به آن را حل می‌کند، تا بعد مسئولانِ ذی‌ربط و ناذی‌ربط تکلیفِ اصلِ ماجرا را هم روشن کنند.»
نظر شما