به گزارش پرشین خودرو، وبینار « آسیب شناسی زیست بوم نوآوری در صنعت خودرو» با هدف غنی سازی محتوای اولین کنفرانس پیشرفت های اخیر و روندهای آینده صنعت خودرو، بررسی زیست‌بوم نوآوری در صنعت خودرو، بررسی چالش‌های زیست‌بوم نوآوری صنعت خودرو در ایران و شناخت الزامات توسعه زیست‌بوم نوآوری در صنعت و ارائه راهکارهایی در این زمینه با همکاری موسسه مطالعات و پژوهشهای بازررگانی در محل انجمن قطعه سازان برگزار شد.

الهام اسمعیلی پور عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی و دبیر کارگروه "مدیریت زیست بوم و نوآوری کنفرانس پیشرفتهای اخیر و روندهای آینده در صنعت" با بیان تعریفی از زیست بوم نوآوری به عنوان "اجتماعی از تمامی ذینفعان که با رویکرد اقتصادی با یکدیگر تعامل دارند و به طور منطقی از یکدیگر حمایت می کنند تا همسو با راهبردهای ذینفعان کلیدی به اهداف مشترک برسند"، گفت: این ذینفعان شامل سازمانهای دولتی، شرکتهای صنعتی، انجمنهای صنفی، رقبا و مشتریان هستند که به طور دو جانبه از یکدیگر منتفع می شوند.

همچنین بیان شد زیست بوم نوآوری، شبکه ای از بازیگران با وابستگی متقابل است که منابع یا قابلیت های تخصصی اما مکمل خود را با یکدیگر ترکیب نموده تا به دو هدف دست یابند: 1- خلق ارزش مشترک و ارائه است پیشنهادی جامع از ارزش خلق شده، به مشتریان نهایی 2- کسب درآمد از ارزش خلق شده

وی در خصوص چرایی الزامی بودن توسعه و بهبود زیست‌بوم نوآوری در صنعت خودرو به مواردی از جمله سرعت بالای تحولات فناورانه و هزینه بالای R&D در صنعت خودرو، پیوندهای پسین قوی با صنایعی نظیر فولاد، پتروشیمی، لاستیک و پلاستیک، شیشه، برق و الکترونیک و دهها صنعت دیگر و سرریز قابلیت‌های فناورانه به سایر صنایع اشاره کرد و گفت: تحریم‌های مستقیم صنعت و کمبود قطعات و مجموعه‌های با فناوری متوسط به بالا نظیر کیسه هوا،‌ توروبو شارژ و... و همچنین داخلی‌سازی قطعات و مجموعه‌های با فناوری متوسط به بالا، عدم وجود توجیه اقتصادی تولید بواسطه چسبندگی نرخ ارز و ثبات غیرواقعی و وجود ریسک بالای تولید به علت پیچیدگی فنی یا نیاز به تیراژ تولید زیاد از جمله چالش های این صنعت می باشد.

اسمعیلی پور اظهار کرد: در پروژه های ساخت داخل 1 تا 4 حدود 341.1 میلیون یورو کاهش ارزبری برای یکسال پیش بینی شده است. تعداد پروژه‌های تولید انبوه شده در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو 81  مورد و تعداد پروژه‌های در دست اجرا 72 مورد می باشند.

در ادامه نماینده شرکت عقاب افشان، مشکل همکاری در اکوسیستم نوآوری در صنعت خودرو را پیچیدگی سیستم های شرکتهای خودروساز ذکر کرد.

دکتر متقیان مدیرعامل شرکت بومرنگ، نیز مشکل همکاری شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای خودروساز را مشخص نبودن متولی و مسئول کار در شرکتهای خودروساز و همچنین عدم شناخت مسائل اصلی و استراتژیک در صنعت خودرو عنوان کرد و افزود: شرکتهای دانش بنیان نباید مستقیم با خودروسازان طرف شوند زیرا موجبات نارضایتی و سرخوردگی آنان را فراهم می کند.

وی راهحل این موضوع را درگیر کردن مجموعه سازان صنعت قطعه سازی و همراه نمودن شرکتهای دانش بنیان با آنها (تلفیق تجربه تولید و دانش فنی) ذکر کرد و افزود: نیاز است معاونت علمی ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی در این موضوع ورود کرده و از طریق مشخص کردن چند نیاز اصلی استراتژیک و رفع آنها در صنعت خودرو اقدام نمایند.

در ادامه جلسه دکتر صادقی مدیر کلینیک صنعت جهاد دانشگاهی شریف اظهار کرد: متوسط نیاز بازار خودرو در 5 سال آتی حدود 2 میلیون خودرو در سال است، وجود محدودیت ها و تحریم ها سبب شده بازار خودرو کشور با ویژگی (انحصاری) فعالیت کند، کشور جامعه جوانی دارد که از نظر علمی توسعه خوبی داشته و همچنین محدودیت های واردات و وجود نیروهای متخصص و ارزان در سطح صنعت سبب سودآوری فعالیت در این بازار شده است. عمده مشکلات صنعت خودرو در بخش بازار بروکراسی گسترده و فرسایشی بودن فرایندها، انحصاری بودن بازار و همچنین قوانین ناکارآمد و عقب مانده در حوزه کسب و کار مالی است؛ لذا راهکار اصلاح فرایندها، بهره گیری از مدلهای خارجی (چین، هند، کره جنوبی و ...) و ساخت مدل توسعه بومی از طریق کسب و انتقال دانش است. همچنین باید از محدودیت های فعلی گذر نموده و ریل گذاری جهت مسیر صحیح در آینده انجام پذیرد. یکی از مسیرها توجه به تولید موتورهای مغناطیسی جهت آینده صنعت خودرو است.

سپس دکتر کاکایی عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت افزود: زیست بوم نوآوری در زیست بوم اقتصادی فعالیت میکند. بسترهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در هر کشور با اهمیت بوده و نیاز است مدل بومی نوآوری در کشور وجود داشته باشد. در ایران سیستم وجود دارد ولی معضل فرهنگی (فرد محوری) در به نتیجه‌رسیدن کارها موثر است. نوآوران و سیاستگذاران، شناخت مناسب و صحیحی از خودروسازی ندارند و صنعت خودروسازی را به خودروساز تقلیل داده اند و این موضوع ایجاد مشکل نموده است. خودروسازی با صنعت قطعه سازی معنا پیدا می کند و نیاز است این دو رشته از یکدیگر تفکیک شوند. معضل بعدی صنعت خودرو، شبه دولتی یا خصوصی بودن آن است. همچنین مکانیزم های تعرفه و نرخ ارز بر خلاف ادعاها در کشور ما حامی تولید نبوده و در صورت گشایش اقتصادی (رفع تحریم ها) همین شرکتهای دانش بنیان نیز بجای تولید به سمت واردات رفته و فقط آرم ایرانی "ساخت ایران" روی محصول درج می کنند.

وی گفت: نیاز به تغییر نگاه به زیست بوم داریم. در حال حاضر قطعه سازی تقریبا خصوصی است ولی ساختار دو خودروساز بزرگ کشور ترکیبی از خصوصی و دولتی است و دولت باز امکان اعمال قدرت و نفوذ در تصمیمات آنها دارد. از طرفی در ساختار این صنعت، عدم شفافیت بالایی وجود دارد (دو خودروساز بزرگ، خود مالک شرکتهای بزرگ قطعه‌ساز هستند) و این عدم شفافیت سبب جلوگیری از ایجاد و شکل گیری رقابت شده است.

در بازار جهانی خودرو، بازار رقابتی و صنعت انحصاری است. در ایران نیز باید این گونه باشد. در حال حاضر حدودا 600 شرکت قطعه سازی فعال در کشور وجود دارد، حداقل 7 گروه صنعتی بزرگ خصوصی و 6-7 شرکت شبه دولتی یا بزرگ که بالای هزار میلیارد تومان گردش مالی دارند، ولی در سطح جهانی حرفی برای گفتن ندارند،‌وجود دارد. علت آن عدم وجود انحصار در صنعت است که اجازه شکل گیری صنایع بزرگ با مقیاس جهانی را نمی دهد (در کشورهای موفق از جمله کره و ژاپن شکل گیری این شرکتهای بزرگ و غول های صنعتی قابل مشاهده است.

وی ادامه داد: شرکتهای فناور به دنبال پایین کشیدن دیگران یا جذب سرمایه از شرکتهای بزرگ هستند. ما در مفاهیم رقابت  مشکل داریم،‌ و به مالکیت معنوی نیز بی توجه هستیم. نیاز است خود را جای شرکتهای خودروساز و قطعه ساز بگذاریم، در حال حاضر به شرکتهای فناور وامهای کلان ارایه شده ولی در اکوسیستم نوآوری برای توزیع رانت، مدت زمان مشخص می نمایند در حالیکه ارایه رانت نباید سبب ایجاد رانت خواری شود.

در ادامه نشست اسمعیلی پور دبیر کارگروه گفت: لازم است برای به نتیجه رسیدن بحث روی موضوعاتی از قبیل عدم شفافیت، مشخص نبودن نیازهای خودروسازان برای شرکتهای دانش بنیان، بالا بودن ریسک فعالیتهای دانش بنیان و چگونگی رفع نیاز و تامین بار مالی آن تمرکز نماییم.

دکتر صادقی نیز بیان داشت: جریان مالی باید بطور صحیح در فرایند اقتصادی گردش یابد، دولت باید سیاست گذاری و جهت دهی را انجام داده و بحث مطالعات امکان‌سجی قبل اجرا بررسی تحلیل بازار/ تحلیل فنی و تحلیل مالی و اقتصادی و ... انجام شود). همچنین بحث انتقال فناوری باید درست تعریف شود و فناوری در کنار شرکت دانش بینان قرار گیرد تا تولید به موفقیت رسد.

در پایان وبینار نیز مقرر شد میزگرد دیگری برای آسیب شناسی اجزا وضعیت هر یک از بازیگران مطابق با مدل پیشنهادی همکاری در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو برگزار شود.