نام و سمت

شرح اظهارنظر

منیژه حکمت، کارگردان سینما

 ما یک حرکت مدنی را با حضور هنرمندان شکل دادیم. دور هم جمع شدیم و فکر کردیم چه راهکاری میشود برای این وضعیت ناگوار محیط زیست انجام داد. با خانم ابتکار حرف زدیم و ایشان گفتند بودجه نیست. بنابراین تصمیم گرفتیم صندوقی ایجاد شود که مردم یارانه هایشان را بدهند و از این صندوق استقبال شد به طوری که 30 هزار نفر از اهالی سینما و موسیقی آن را امضا کردند. حالا هم خبرهایش به قدری انعکاس داشته که مردم میخواهند کمک کنند و به این طرح بپیوندند و ما هم قصد داریم این حرکت را به صورت فراگیر انجام دهیم تا یارانه ها به محیط زیست اختصاص پیدا کند. این میثاق را سه وزیر مرتبط با مسائل محیط زیست هم امضا کرده اند و اگر این حرکت اجتماعی بیشتر شکل بگیرد و فراگیرتر شود میتوانیم این حرکت مدنی را بهتر پیش ببریم بنابراین از همه دعوت میکنم به این طرح بپیوندند.

درباره فرهنگ سازی و آموزش هم یک طرح را به وزارت ارشاد بردیم و در حال ساخت شهر موشها هم هستیم که در آن بحثهای مهم محیط زیستی مطرح میشود. قرار است در پروسه یکساله یکسری کار انجام دهیم و برنامه هایی با محوریت مسائل محیط زیست بسازیم.

اگر بخواهم به عنوان یک راهکار فوری برای کاهش آلودگی هوا چیزی بگویم باید این را بگویم که بهتر است ماشین هایمان را پارک کنیم و پیاده برویم.

محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست

آلودگی هوا موضوع پرقدمتی در تهران است. اولین هشدار در آبان 1336 در روزنامه اطلاعات داده شد و با ادبیاتی از آلودگی هوا یاد شده که اگر تاریخ آن را حذف کنیم میتواند متعلق به امروز باشد.

 بعد از فاجعه لندن که منجر به مرگ چند هزار نفر شد و آلودگی هوا به عنوان یک بحران جدی مطرح شد، راهکارهایی انجام گرفت که این مشکل حل شود. در مکزیکوسیتی که این مشکل بسیار بیشتر از وضعیت الان ما بود این مشکل حل شد اما حالا بعد از بیش از نیم قرن در پایتخت کشور که نخبگان زیادی دارد و بیشترین توجه هم به آن است نتوانسته ایم این مشکل را حل کنیم.

این ماجرا از سطح یک دولت و دو دولت خارج است. مساله اینجاست که ما خودمان محیط زیست را جدی نگرفته ایم. حالا این تلاشهای اخیر اولین جرقه های جدی است اما باید این را هم بدانیم که بحران فقط الودگی هوا نیست و بحرانهای بیشتری داریم.

من بسیار خوشحالم که هنرمندان وارد این عرصه شدند و با فیلمها و ترانه های اثرگذار میتوانیم از شدت گرفتن بحرانهای زیست محیطی کم کنیم. به همین منظور ترانه های زیست محیطی سروده شده و قرار است برای بچه ها ساخته شود که آنها شعرهایی درباره دریاچه ارومیه و خرس و ... بخوانند.

چند مولفه باعث تشدید آلودگی هوا شده است. یکی از آنها بنزین است که عدد اکتان آن در سال قبل 87 بود در حالی که حداقل باید 95 باشد. مساله دیگر ساز و کار سوخترسانی یعنی کاربراتور خودروهایمان است که مناسب نیست و بیشتر خودروهای ما یورو 2 هستند در حالی که الان خودروهای یورو 6 وارد بازار شده اند. سومین مساله خودروهای فرسوده هستند به این صورت که 70 هزار خودروی فرسوده وجود دارد که به اندازه دو میلیون خودرو آلودگی ایجاد میکنند. چهارمین مورد فرودگاه مهرآباد است که نشست و برخاست های هواپیما که در این فرودگاه انجام میشود معادل آلودگی روزانه دو میلیون خودرو است. عامل پنجم هم نیروگاه هایی هستند که مازوت میسوزانند و 60 میلیون لیتر مازوت در تهران مصرف میشود.

به نظر میرسد ما همه چیز را میدانیم اما حالا که همه چیز را میدانیم چرا هیچ اتفاقی نمی افتد؟ دولت میگوید پول نداریم اما تونل توحید و صدر احداث میشود. سد گتوند احداث میشود و 13 هزار میلیارد هزینه صرف میشود. پس پول هست اما این که چرا اختصاص داده نمیشود به این دلیل است که اگاهی وجود ندارد.

سمانه طاهری، عضو نهاد مدنی کودکان آبیِ شهرِ سربی

ما عده ای از مادران نگران سلامت فرزندانمان بودیم که از طریق شبکه های اجتماعی همدیگر را پیدا کردیم و دور هم جمع شدیم. در ابتدا میخواستیم صدای اعتراض مادرانه مان را به گوش مسئولان برسانیم و در ادامه دیدیم اگرچه حق هر شهروند این است که حق ابتدایی حیات را داشته باشد اما الان فریاد همه بلند است و همه انتظار دارند مسئولین کاری کنند و به این نتیجه رسیدیم که خودمان کاری کنیم.

دیدیدم سلامت کودک نگرانی همه خانواده هاست بنابراین میتوان از همین دریچه به خانواده ها وارد شد و نیمی از جمعیت که مادران هستند را با خودمان همراه کنیم و دغدغه های محیط زیستی را به درون خانواده ها ببریم تا همه آن را رعایت کنند. باید این آگاه سازی اتفاق بیفتد تا مردم در حرکتهای مدنی مشارکت کنند.

این که شرایط محیط زیستی خوبی داشته باشیم مطلوب ماست اما به این هم فکر میکنیم که اگر همین امروز هم هوای تهران پاک شود، جامعه ما در حدی است که آن را حفظ کند؟ به نظر میرسد فرهنگ حفظ محیط زیست در میان ما عمیق نیست. با این حال گامهای کوچک مهم است و در کنار این که مسئولان باید کار کنند ما هم باید قدم برداریم.

سعید دهقان، وکیل دادگستری

 اگرچه باید به این موضوع هم از نگاه قانونی نگاه کرد اما من میخواهم بگویم این موضوع فراتر از قانون است و حرکت ملی و جنبش مدنی لازم دارد. نباید منتظر اتفاقاتی از مسئولان نباشیم بلکه باید به شکل افقی کار کنیم و خودمان کارهایی انجام دهیم. اگر قرار بر این بود که وظیفه دولتها اجرا شود، اولین بار که قانون مقابله با آلودگی هوا در سال 74 تصویب شد تا کنون اتفاقی می افتاد. اما میبینیم که دولتها در هر تمام زمانها غافل بوده اند.

بهتر است به این فکر کنیم که نسل ما چه کاری میخواهد برای نسل بعدی انجام دهد. البته اگر اصلا زنده باشیم و نسل بعدی در کار باشد. باید و نبایدهای قانونی ضعیفتر از باید و نبایدهای اخلاقی است و همینجاست که اخلاق زیست محیطی مطرح میشود.

در ماده 33 قانونی که در سال 74 مصوب شد آمده که رسانه ملی موظف است اخلاق زیست محیطی را ترویج کند. اما در کجا ما چنین برنامه هایی را میبینیم؟ ما مشکل قانونی نداریم اما مساله اینجاست که این قوانین رعایت نمیشوند.

در تحقیقی که انجام شد، این اطلاعات به دست آمد که در شیر مادران سرب و آرسنیک پیدا شده که این موضوع نگران کننده است. کنوانسیون حقوق کودک درباره حق بقای کودکان و بعد پرورش آنها حرف میزند. الان بیش از پرورش باید نگران بقای فرزندانمان باشیم تا بعد برسیم به حقوق دیگر کودکان.

باید شهروند مسئول تربیت کنیم. درست است که این برنامه ها در کوتاه مدت جواب نمیدهد اما اگر از الان کار را شروع کنیم در آینده با مشکلات کمتری مواجهیم.

دکتر حسن عشایری، نوروسایکولوژیست

من سالها در آلمان بودم و در آنجا که عضو یک انجمن محیط زیستی بودم فقط فیزیکدانها عضو بودند و کودکان. در آنجا فیلمی را برای بچه ها نشان دادند که یک فولکس را که 24 ساعت در یکجا نگه داری کردند و به بچه ها نشان داده شد که در 24 ساعت مقدار اکسیژنی که مصرف میشود به اندازه ای است که برای 80 سال انسان لازم است. کجا آموزش و پرورش ما این کارها را میکند؟ کودکان باید علم را به زبان ساده درباره این مسائل بیاموزند و دانش نهادینه شود.

تحقیقی داشتیم سالها قبل که ببینیم باتری سازها و حروف چین ها چقدر در بدنشان سرب است. دیدیم بچه هایشان هم سرب در بدنشان داشتند. یعنی تنها اثر این مواد روی سلامت خود ما نیست بلکه ژن و نسل آینده را هم تحت الشعاع قرار میدهد.

من با دوچرخه در سطح شهر تردد میکنم و همه با تعجب من را نگاه میکنند. درست است که درمان این وضعیت محیط زیست بیمار تلخ است اما باید کمی با اقتدار کار کنیم و این به صورت جمعی امکان پذیر است.